Έφυγε σήμερα από τη ζωή, σε ηλικία 84 ετών, ο Θεόδωρος Πάγκαλος, αφήνοντας πίσω του μια γεμάτη πολιτική καριέρα. Θήτευσε 31 χρόνια ως βουλευτής, ανέλαβε υπουργικές θέσεις και συζητήθηκε όσο λίγοι, αφήνοντας έντονο το πολιτικό του αποτύπωμα.
Η είδηση του θανάτου του έγινε γνωστή από την οικογένειά του, μέσα από τον λογαριασμό του ίδιου στο Twitter:
«Ο αγαπημένος μας Θόδωρος Πάγκαλος έφυγε σήμερα από κοντά μας, ήσυχα στο σπίτι του, έχοντας δίπλα του την οικογένειά του και τους στενούς του συνεργάτες. Καλό ταξίδι λατρεμένε μας. Θα σε θυμόμαστε πάντα με αγάπη».
Ο αγαπημένος μας Θόδωρος Πάγκαλος έφυγε σήμερα από κοντά μας, ήσυχα στο σπίτι του, έχοντας δίπλα του την οικογένειά του και τους στενούς του συνεργάτες.
— Theodoros Pangalos (@tpangalos) May 31, 2023
Καλό ταξίδι λατρεμένε μας.
Θα σε θυμόμαστε πάντα με αγάπη.
Ο Πάγκαλος ήταν ένας πολιτικός που σε όλη του την σταδιοδρομία δεν δίσταζε να λέει την άποψή του και να συγκρούεται με πολιτικούς φίλους και αντιπάλους. Ήταν ο άνθρωπος που είπε τη θρυλική φράση: «Μαζί τα φάγαμε», ενώ «πρωταγωνίστησε» ως υπουργός Εξωτερικών στην περίφημη «υπόθεση Οτσαλάν».
Γεννήθηκε στην Ελευσίνα στις 17 Αυγούστου του 1938.
Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Οικονομικά (διδάκτωρ των Οικονομικών Επιστημών) στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού Ι (Πάνθεον Σορβόνη), με υποτροφία της Γαλλικής Κυβέρνησης.
Με δράση στο φοιτητικό κίνημα και ιδρυτικό μέλος της Νεολαίας Λαμπράκη, διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στον αντιδικτατορικό αγώνα με αποτέλεσμα να του αφαιρεθεί η ελληνική ιθαγένεια από τη χούντα το 1968.
Από το 1969 μέχρι το 1978 εργάστηκε στη Σορβόνη ως Εντεταλμένος Διδάσκαλος και Ερευνητής σε θέματα οικονομικής ανάπτυξης, προγραμματισμού και χωροταξίας. Διετέλεσε επίσης διευθυντής του Ινστιτούτου Οικονομικής Ανάπτυξης του ίδιου Πανεπιστημίου.
Το 1981 εκλέχθηκε για πρώτη φορά βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ, ιδιότητα την οποία κατείχε αδιάλειπτα μέχρι το 2012.
Υπόθεση Οτσαλάν, Ίμια, και η χρεοκοπία της χώρας
Αυτά ήταν τα τρία γεγονότα που σημάδεψαν την πολιτική του σταδιοδρομία, ενώ σημαντικός σταθμός είναι ασφαλώς και η διεκδίκηση της δημαρχίας της Αθήνας, όπου όμως ηττήθηκε από τον «κύριο τίποτε», Δημήτρη Αβραμόπουλο, όπως τον είχε χαρακτηρίσει ο ίδιος.
Υπόθεση Οτσαλάν
Ήταν αρχές του 1999 και ο Θεόδωρος Πάγκαλος ως υπουργός Εξωτερικών χειρίστηκε την υπόθεση του Κούρδου Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ο οποίος ήταν ιδρυτής και ηγέτης του PKK. Ο Οτσαλάν έχοντας καταφύγει στην Ελλάδα, ενώ διωκόταν από την Τουρκία, μεταφέρθηκε, με την έγκριση του Πάγκαλου, στην ελληνική πρεσβεία της Κένυας και συνοδευόταν από τον αξιωματικό της ΕΥΠ Σάββα Καλεντερίδη, ο οποίος αργότερα δέχτηκε προφορικές εντολές αμφισβητούμενης προέλευσης να πετάξει τον Οτσαλάν έξω από την πρεσβεία.
Σε μια αποκαλυπτική έκθεση ο τότε πρέσβης της Ελλάδας στο Ναϊρόμπι, Γ. Κωστούλας, είχε μεταφέρει τα όσα είχαν γίνει:
«Να του πεις ότι είναι ηλίθιος. Διέπραξε αθλιότητα. Αυτό που έκανε δεν είναι τίποτα. Δεν ισχύει. Να του πεις να τσακιστεί να φύγει γρήγορα και να πάει όπου θέλει. Εμείς δεν του τάξαμε τίποτα. Πέτα τον έξω, ρε Σάββα (σ.σ. Καλεντερίδη), να τελειώνουμε. Σε παρακαλώ, παιδί μου», φέρεται να είχε πει ο Πάγκαλος.
Λίγο νωρίτερα, σε ερώτηση του πρέσβη «και να πάει πού;», ο διευθυντής του διπλωματικού γραφείου του Πάγκαλου, ο Βασίλης Παπαϊωάννου, απαντά: «Ο Μεγάλος τραγουδιστής έχει εκνευριστεί. Κάναμε μια εξυπηρέτηση. Μην μας τη βγάζουν από τη μύτη. Να πάει σαφάρι. Να πάει όπου θέλει. Μακριά από εθνικά χρώματα» (…)
Ο Οτσαλάν έπεσε στα χέρια των Τούρκων και η ελληνική κυβέρνηση, όπως και ο ίδιος ο Πάγκαλος δέχθηκαν σφοδρά πυρά.
Ίμια
Όλα ξεκίνησαν όταν Τούρκοι «δημοσιογράφοι» – πράκτορες αποβιβάστηκαν στα Ίμια, κατέβασαν την ελληνική σημαία και ύψωσαν την τουρκική. Ήταν η «νύχτα των μεγάλων μαχαιριών» η 30η Ιανουαρίου του 1996.
Όπως αποκάλυψε ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ αργότερα, όταν ρώτησε τον υπουργό Εξωτερικών, Θεόδωρο Πάγκαλο, τι θα πουν στον ελληνικό λαό σχετικά με την απομάκρυνση της σημαίας από τα ελληνικά Ίμια, ο Πάγκαλος απάντησε αφοπλιστικά:
«Θα πείτε ότι την σημαία την πήρε ο αέρας!». Και συμπλήρωσε: «Είναι αλήθεια ότι εγώ συνηγόρησα υπέρ της αφαίρεσης της σημαίας και είπα ότι σημαία-σύμβολο δεν είναι οποιοδήποτε πανί με τα εθνικά χρώματα βάζει ο καθένας κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες όπου και όποτε του καπνίσει. Σημαία-σύμβολο, και μάλιστα κάτω από τέτοιες περιστάσεις, είναι σημαία επίσημη, με σταθερή βάση, γερά προσδεμένη, φρουρούμενη και επιτηρούμενη».
«Μαζί τα φάγαμε»
Ήταν 21 Σεπτεμβρίου του 2010 κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της «Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης» σχετικά με τη συζήτηση του νομοσχεδίου για την κατάργηση και τη συγχώνευση υπηρεσιών, οργανισμών και φορέων του δημοσίου τομέα, ο Θεόδωρος Πάγκαλος από το βήμα της Βουλής, είπε τη φράση που έμελλε να ξεσηκώσει πλήθος αντιδράσεων από όλες τις κομματικές παρατάξεις, από τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης αλλά και από τους ίδιους τους πολίτες.
«Η απάντηση εις την κατακραυγή που υπάρχει εναντίον του πολιτικού προσωπικού της χώρας “πώς τα φάγατε τα λεφτά;”, που μας ρωτάει ο κόσμος, είναι αυτή: “Σας διορίσαμε. Τα φάγαμε όλοι μαζί. Μέσα στα πλαίσια μιας σχέσης πολιτικής πελατείας, διαφθοράς, εξαγοράς και εξευτελισμού της έννοιας της ίδιας της πολιτικής!».
Ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ
Ο Θεόδωρος Πάγκαλος, χωρίς να συμμερίζεται την πολιτική ορθότητα, αλλά πάντα με το ένστικτό του, μιλούσε, τσακωνόταν, συγκρουόταν με πολιτικούς φίλους και αντιπάλους, χρησιμοποιώντας αξιομνημόνευτες φράσεις της ωμής πολιτικής πραγματικότητας, όπως την εννοούσε ο ίδιος.
Σε μια εξομολογητική και προφητική συνέντευξή του εν μέσω της κρίσης, στην εκπομπή «Νέοι Φάκελοι» το 2012, είχε μιλήσει για την αποχώρησή του από την ενεργό πολιτική δράση, για την κατανομή της ευθύνης και για τη σημασία της αυτογνωσίας.
-Τι κόμμα είναι ο Θεόδωρος Πάγκαλος σήμερα;
«Δεν είναι κόμμα ο Θεόδωρος Πάγκαλος. Ο Θεόδωρος Πάγκαλος έχει αποσυρθεί από τη Βουλή. Τον γνωρίζω καλά», απαντούσε με εύθυμη σοβαρότητα, αποκαλύπτοντας πως στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις είχε ψηφίσει ΠΑΣΟΚ «με μεγάλη δυσκολία».
«Στην πολιτική ζωή υπάρχουν κοινής σοφίας πράγματα. Common wisdom, που λέει ο Γκάλμπρεϊθ, και αυτό επικρατεί. Μερικές φορές είναι αλήθεια αυτό που λέει η κοινή γνώμη, άλλες φορές ψεύδη εντελώς άσχετα με την πραγματικότητα, και επικρατούν μερικές φορές και προπαγάνδες. Αυτό που έχει επικρατήσει ως κοινή σοφία στην Ελλάδα είναι ότι τα δύο μεγάλα κόμματα οδήγησαν τον τόπο στην καταστροφή. Δεν πιστεύω ότι αυτό αποδίδει την πραγματικότητα, πιστεύω ότι τα δύο μεγάλα κόμματα έχουν πράγματι κολοσσιαία ευθύνη για την κατάσταση των δημόσιων οικονομικών, δηλαδή για τα κρατικά ελλείμματα και για το χρέος που προέκυψε από τη συσσώρευσή του. Θεωρώ, ωστόσο, ότι αυτή η ευθύνη είναι μοιρασμένη στο ένα και στο άλλο κόμμα. Όμως θεωρώ ότι και όλα τα άλλα κόμματα του πολιτικού συστήματος -πολιτικό σύστημα είναι τα κόμματα και οι πολίτες που ψηφίζουν όλα αυτά τα κόμματα- έχουν ευθύνη, γιατί όλα αυτά τα κόμματα ζητούσαν πάντα περισσότερα, επιζήμια πράγματα – πελατειακές σχέσεις μεγαλύτερες, πιο πολλούς διορισμούς, πιο πολλές παραχωρήσεις, φορολογικές (…) Οι κομμουνιστές, ας πούμε, στη Βουλή ζητούσαν κάτι περισσότερο από αυτό που ήταν διατεθειμένα τα δύο μεγάλα κόμματα να εκχωρήσουν εις βάρος των δημόσιων οικονομικών. Και από εκεί και πέρα και όλοι οι πολίτες, οι οποίοι βολεύτηκαν μέσα σε όλη αυτή την ιστορία, χρησιμοποίησαν σχέσεις για να τροφοδοτήσουν το πελατειακό σύστημα. Δεν μπορώ να πω, δηλαδή, ότι ο πολίτης είναι τελείως ανεύθυνος.
Εγώ αντιλαμβάνομαι ότι θα είχε μεγάλη σημασία αυτή η εκδήλωση αυτογνωσίας. Αν κάποιος διηγηθεί αυτή την ιστορία που σας διηγούμαι εγώ, η οποία προφανώς αφορά και εμένα. Την ιστορία, δηλαδή, του πελατειακού κράτους. Της διαφθοράς που οδηγούσε σε διορισμούς, σε υπερβολικές δαπάνες και σε μείωση των εσόδων του κράτους, με αποτέλεσμα να πέσουμε στα ελλείμματα και στο χρέος. Αν κάποιος διηγηθεί αυτή την ιστορία, νομίζω ότι είναι πολύ πιο σημαντικό από το να πει “με συγχωρείτε πάρα πολύ που τόσα χρόνια δεν έκανα αυτό που έπρεπε”. Εγώ το λέω με μεγάλη ευκολία, αλλά τι σημασία έχει; Ξέρετε, η συγγνώμη αυτού του είδους μπορεί να είναι και μια θεατρική εκδήλωση, να είναι θεατρικού χαρακτήρα. Να είναι ένας τρόπος για να μπει κανείς με μια μικρή βουτιά, κομψή και τσαχπίνικη, στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ και να βγει και να συνεχίσει τα ίδια. Και αυτό το έχουμε δει πολλές φορές στην πολιτική μας ζωή».
Τι είχε πει για τον ΣΥΡΙΖΑ
Σε ερώτηση για το κατά πόσον ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν το «νέο ΠΑΣΟΚ», είχε απαντήσει: «Όχι, όχι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα κατ’ εξοχήν συντηρητικό κόμμα. Δεν έχει καμία σχέση με τη δημοκρατική παράταξη. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αυταρχικό κόμμα, μεταχειρίζεται ως μέθοδο τον τραμπουκισμό και τη συκοφαντία. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι έκτρωμα της πολιτικής ζωής πιστεύω και, για ‘μένα, ορισμένες εκδηλώσεις του είναι παραπλήσιες των εκδηλώσεων της Χρυσής Αυγής. Δεν πιστεύω ότι υπάρχουν δεξιοί τρομοκράτες οι οποίοι είναι καταδικαστέοι και αριστεροί τρομοκράτες οι οποίοι είναι επαναστάτες και επαινετέοι. Δεν το πιστεύω αυτό. Οι τρομοκράτες είναι όλοι τρομοκράτες και οι τραμπούκοι είναι όλοι τραμπούκοι. Και δεν έχει καταδικάσει ούτε μία φορά ο κ. Τσίπρας τους τραμπουκισμούς των στελεχών και των μελών του που έχουν διαμορφώσει το θερμοκήπιο μέσα στο οποίο «άνθισε» η Χρυσή Αυγή. Ο Τσίπρας είναι ο κηπουρός του θερμοκηπίου εις το οποίο άνθισε η Χρυσή Αυγή».
